Gdzieś w okolicach 496 kilometra Wisły

Wyspy Zawadowskie za ujściem Jeziorki

Wyspy Zawadowskie

Rezerwat Wyspy Zawadowskie ciągnie się od południowej granicy wyznaczonej w połowie odległości między Ciszycą a Obórkami do terenu elektrociepłowni Siekierki, właściwie do góry żużla i popiołu usypanej nad Wisłą i poddawanej rekultywacji. 

Duchy HDR-u nad Wyspami Zawadowskimi

W północnej części działa jeszcze lokalna kopalnia wiślanego piasku. Wywrotki jeżdżą stamtąd przez cały dzień, wywożąc setki metrów sześciennych piasku i żwiru na pobliskie budowy. Rezerwat obejmuje międzywale, wyspy i mielizny, w końcu i obszerny fragment lewego brzegu, pod którym zaległy wykroty podmytych drzew. Ów fragment to królestwo zimorodków. Urządzają tutaj norki w osypujących się stromych skarpach i  polują na rybki z gałęzi i konarów drzew, które ugrzęzły na płyciznach.

Królestwo zimorodków

Sama Jeziorka uchodzi w Obórkach, przepływając pod nowym mostem, który zastąpił starą i mocno zużytą, wręcz zdekapitalizowaną konstrukcję. Okazuje się, iż rzeka, począwszy od Jeziorny Fabrycznej, płynie sztucznym korytem. Przekop wykonano w latach pięćdziesiątych XX wieku (jak to dziwnie brzmi, jeśli pierwsza dłuższa część mojego życia przypadła na owo minione stulecie). Jeziorka przepływa dzisiaj nad Wilanówką, która przedtem była jej dolnym odcinkiem.

Przed regulacją Jeziorka opływała więc od wschodu pałac Jana III Sobieskiego, park w Wilanowie, łącząc się za rezerwatem łęgu w Morysinie z Potokiem Służewieckim, i dopływała do zabudowanego dzisiaj urządzeniami hydrotechnicznymi ujścia na terenie EC Siekierki (naprzeciwko Kępy Wieloryb w granicach Wawra).

Wilanówka dzisiaj to zarastająca struga. Górny bieg do przepustu (syfonu) pod nurtem Jeziorki nazywany jest Kanałem Habdzińskim. Kanał łączy stawy starorzecza i zbiera wodę ze strumieni z okolic Wólki Załęskiej, Dębówki, Cieciszewa, Imielina, rezerwatu Łęgi Oborskie i Habdzina. Dolny odcinek to właściwa Wilanówka.

Tam, gdzie Wilanówka przepływa pod Jeziorką

Idąc od ujścia Jeziorki na północ, mijam stare topole i wierzby wąskiego pasa łęgu między wałem a nurtem Wisły. Tuż za ostrogą cofka naniosła wiślany piach. Mielizna osłania miejsce cumowania dla łódek. 

Młode wyłącznie pod opieką matek. Samce po spełnieniu obowiązku małżeńskiego zadowalają się przez resztę sezonu własnym towarzystwem.

Samice traczy uwielbiają wyprowadzać tutaj swoje młode, by mogły ogrzać się w promieniach wschodzącego słońca. W rezerwacie często mijam białodrzewy, na których rozwieszono obszerne budy lęgowe dla traczy. Pisklęta po osiągnięciu odpowiedniej sprawności fizycznej zeskakują z kilku, kilkunastu metrów w trawę i puszczają się biegiem ku wodzie. Człowiek po takim skoku wylądowałby najpewniej w szpitalu z urazami ortopedycznymi i wstrząśnieniem mózgu. Pisklętom nic się nie dzieje.

Spacer rezerwatem wywiera wrażenie. Za wałem w Kępie Oborskiej rozsiadły się jakieś firmy z ciężkim sprzętem budowlanym: dźwigami, wywrotkami, spycharkami, ładowarkami. Gruntową drogą przemieszczają się pojazdy wyładowane piachem. Po drugiej stronie jednak panuje Wisła, łęg z kępami białodrzewów, rozległe mielizny, cmentarzyska drzew wyrwanych brzegom, wyspy. Nastrój jak nie z tego świata.

W łęgu Wysp Zawadowskich

W łęgu drzewa uparcie trzymają się życia

Przebrnąwszy przez najdziksze fragmenty brzegu, minąwszy malownicze wykroty wierzb, wyszedłem na wał, by w obramowaniu konarów kształtnego białodrzewu fotografować najbardziej urokliwą wyspę rezerwatu. 

Najpiękniejsza wyspa rezerwatu

Nurt opływa wyspę z obu stron. Szersza odnoga wypełnia koryto między wyspą a prawym brzegiem. Węższa odnoga tworzy malownicze zakole uwielbiane przez bieliki, tracze, czaple. Samą wyspę nawiedzają kormorany. Dzisiaj też przesiadywały na topolach. Nie dały się jednak podejść. Wszystko przez muł, w którym grzęzły buty. Zanim znalazłem odpowiednią ścieżkę, ptaki odleciały na drugi brzeg.

Od ostatniego spaceru kilka lat wcześniej w korycie Wisły znowu nastąpiły zmiany. Tam, gdzie swobodnie chodziłem śladami bobrów, łąka zamieniła się w trzęsawisko i zarosła wikliną, chaszczami, topolami skrywającymi rowy i kałuże wydrążone przez ubiegłoroczne przedzimowe wezbranie. Nie doszedłem do granicy kopalni piachu, gdzie buszują bobry. Zawróciłem.

Białodrzew

Budka dla traczy